Το κείμενο που ακολουθεί είναι εκτεταμένη περίληψη άρθρου που δημοσιεύτηκε στην ιστοσελίδα της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (AMERICAN CANCER SOCIETY) (https://www.cancer.org). Δημοσιεύεται εδώ καθαρά για ενημερωτικούς σκοπούς και δεν αντιπροσωπεύει απαραίτητα τις απόψεις και τις ιδέες της ιστοσελίδας μας.
Τα οφέλη της καλής διατροφής κατά την θεραπεία του καρκίνου
Όταν είσαι υγιής, το να τρέφεσαι με αρκετή τροφή ώστε να καλύπτεις τις ανάγκες σου σε θρεπτικά συστατικά και θερμίδες συνήθως δεν είναι πρόβλημα.
Οι περισσότερες υγιεινές διατροφές τονίζουν την ανάγκη να τρώμε πολλά λαχανικά, φρούτα και προϊόντα ολικής άλεσης, να περιορίζουμε την κατανάλωση κόκκινου κρέατος, ειδικά επεξεργασμένου ή λιπαρού, να περιορίζουμε τα λίπη, τη ζάχαρη, το αλκοόλ και το αλάτι, και να διατηρούμε φυσιολογικό σωματικό βάρος. Αλλά όταν κάνουμε θεραπεία για καρκίνο, όλα τα παραπάνω είναι δύσκολα, ειδικά όταν έχουμε παρενέργειες ή απλώς δε νιώθουμε καλά.
Η καλή διατροφή είναι ιδιαίτερα σημαντική όταν έχουμε καρκίνο διότι τόσο η ασθένεια όσο και η θεραπεία μπορούν να αλλάξουν τον τρόπο που τρώμε. Επίσης επηρεάζουν τον τρόπο που το σώμα μας ανέχεται συγκεκριμένες τροφές και αξιοποιεί τα θρεπτικά συστατικά.
Ση διάρκεια της θεραπείας ίσως χρειαστεί να αλλάξετε τη διατροφή σας για να δυναμώσετε τον οργανισμό σας και να αντέξετε τις παρενέργειες της νόσου και της θεραπείας. Αυτό μπορεί να σημαίνει την κατανάλωση τροφών που συνήθως δε συνιστώνται σε υγιείς. Πχ, ίσως χρειαστείτε τροφές υψηλών λιπαρών και θερμίδων για να διατηρήσετε το βάρος σας, ή παχιά κρύα προϊόντα όπως παγωτό ή μιλκ σέικ γιατί η ξηροστομία και ο πονόλαιμος θα σας εμποδίζουν να φάτε κάτι άλλο. Το είδος του καρκίνου, η θεραπεία και οι παρενέργειες πρέπει να ληφθούν υπ όψη όταν καταστρώνονται τα διατροφικά πλάνα για να λάβετε τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεστε. Ο ι διατροφικές ανάγκες των καρκινοπαθών ποικίλουν από ασθενή σε ασθενή.
Οι θεραπευτές σας, θα σας βοηθήσουν να θέσετε τους διατροφικούς σας στόχους και θα σχεδιάσουν τα προγράμματα για να τους πετύχετε. Το να τρέφεστε σωστά κατά τη διάρκεια της θεραπείας θα σας βοηθήσει:
Να νιώθετε καλύτερα
Να παραμείνετε δυνατοί και ενεργοί
Να διατηρήσετε το βάρος και της αποθήκες των θρεπτικών συστατικών
Να αντέξετε καλύτερα τις παρενέργειες
Να περιορίσετε τον κίνδυνο μολύνσεων
Να θεραπευτείτε και να αναλάβετε δυνάμεις συντομότερα
Η καλή διατροφή σημαίνει να τρώμε ποικιλία τροφών για τη λήψη των απαραίτητων θρεπτικών συστατικών για την καταπολέμηση της αρρώστιας. Αυτά τα θρεπτικά συστατικά είναι οι πρωτεΐνες, τα λίπη, οι υδατάνθρακες, το νερό, οι βιταμίνες και τα μέταλλα.
Πρωτεΐνες
Χρειαζόμαστε πρωτεΐνες για να αναπτυχθούμε, να επιδιορθώσουμε τους ιστούς και να διατηρήσουμε υγιές το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Όταν ο οργανισμός μας δε λαμβάνει αρκετή πρωτεΐνη καταναλώνει τους ίδιους του τους μύες. Αυτό καθυστερεί την ανάνηψη από ασθένειες και υπονομεύει την αντίσταση στις μολύνσεις. Οι καρκινοπαθείς συνήθως χρειάζονται περισσότερη πρωτεΐνη από τη συνηθισμένη. Μετά το χειρουργείο, τη χημειοθεραπεία ή την ακτινοθεραπεία χρειάζεται παραπάνω πρωτεΐνη για την αποκατάσταση των ιστών και την προστασία από μόλυνση.
Καλή πηγή πρωτεΐνης είναι το ψάρι, τα πουλερικά, το άπαχο κόκκινο κρέας, τα αυγά, τα γαλακτοκομικά χαμηλών λιπαρών, οι ξηροί καρποί και τα βούτυρό τους, τα όσπρια και τα προϊόντα σόγιας.
Λίπη
Τα λίπη παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Τα λίπη και τα έλαια είναι σημαντικές πηγές ενέργειας. Ο οργανισμός τα αποδομεί και τα χρησιμοποιεί για να αποθηκεύσει ενέργεια, να μονώσει τους ιστούς και να μεταφέρει κάποια είδη βιταμινών δια μέσου του αίματος.
Ίσως έχετε ακούσει ότι κάποια λίπη είναι καλύτερα από άλλα. Λαμβάνοντας υπόψη την επίδραση των λιπών στην καρδιά και την χοληστερίνη, επιλέγουμε μονοακόρεστα (ελαιόλαδο, λάδι φιστικιού), πολυακόρεστα λίπη (όπως αυτά που βρίσκονται στον ηλιόσπορο, το καλαμπόκι, τα θαλασσινά) και δεν επιλέγουμε κορεσμένα και τρανς λιπαρά.
Τα κορεσμένα απαντώνται κυρίως σε ζωικά προϊόντα όπως το κρέας και τα πουλερικά, το γάλα, το τυρί και το βούτυρο. Ορισμένα φυτικά έλαια όπως της καρύδας, του φοίνικα είναι κορεσμένα. Τα κορεσμένα μπορούν να αυξήσουν τη χοληστερίνη και το ρίσκο καρδιαγγειακών παθήσεων. Λιγότερο από 10% των θερμίδων πρέπει να προέρχονται από κορεσμένα λιπαρά.
Πηγές τρανς λιπαρών είναι τα σνακς και τα ψημένα τρόφιμα που γίνονται με μερικώς υδρογονομένα φυτικά έλαια. Τα τρανς λιπαρά βρίσκονται επίσης και στα γαλακτοκομικά. Τα τρανς αυξάνουν την κακή χοληστερίνη και ρίχνουν την καλή χοληστερίνη. Αυτά τα τρανς πρέπει να αποφεύγονται όσο το δυνατόν περισσότερο.
Υδατάνθρακες
Είναι οι κύριες πηγές ενέργειας του οργανισμού. Δίνουν στο σώμα το καύσιμο που χρειάζεται για τις σωματικές δραστηριότητες και λειτουργίες των οργάνων. Οι καλύτερες πηγές υδατανθράκων – φρούτα, λαχανικά, προϊόντα ολικής – επίσης παρέχουν τις απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα, ίνες και φυτοθρεπτικά στα κύτταρα. (Τα φυτοθρεπτικά είναι χημικά που βρίσκονται σε τρόφιμα φυτικής προέλευσης και γενικά ενισχύουν την υγεία μας)
Οι ίνες είναι τμήματα των φυτών τα οποία ο οργανισμός δε μπορεί να πέψει. Υπάρχουν 2 ειδών ίνες. Οι αδιάλυτες βοηθούν στην ταχύτερη απομάκρυνση των κοπράνων και οι διαλυτές ενώνονται με το νερό των κοπράνων για να τα διατηρήσουν μαλακά.
Άλλες πηγές υδατανθράκων είναι το ψωμί, οι πατάτες, το ρύζι, τα μακαρόνια, τα δημητριακά, το καλαμπόκι και τα φασόλια. Τα γλυκίσματα (επιδόρπια, καραμέλες, ποτά με ζάχαρη) παρέχουν υδατάνθρακες αλλά πολύ λιγότερες βιταμίνες, μέταλλα, φυτοθρεπτικά.
Νερό και ενυδάτωση
Το νερό και τα υγρά είναι ζωτικά για την υγεία. Όλα τα κύτταρα χρειάζονται νερό για να λειτουργήσουν. Αν δε πάρουμε αρκετό νερό ή χάσουμε νερό με έμετο ή διάρροια αφυδατωνόμαστε . Αν συμβεί αυτό, η ισορροπία υγρών και μετάλλων διαταράσσεται. Λαμβάνουμε υγρά από τις τροφές, αλλά πρέπει επίσης να πίνουμε 8 ποτήρια υγρών κάθε μέρα. Μπορεί να χρειαστείτε παραπάνω νερό αν έχετε διάρροιες, εμετούς ή αν απλώς δε τρώτε αρκετά. Να θυμάστε ότι όλα τα υγρά ( σούπες, γάλα, ακόμα και παγωτό και ζελατίνη) βοηθούν να επιτευχθούν οι στόχοι σας.
Βιταμίνες και Μέταλλα
Ο οργανισμός χρειάζεται βιταμίνες και μέταλλα για να λειτουργήσει επαρκώς και να χρησιμοποιήσει την ενέργεια των τροφών. Οι περισσότερες βρίσκονται φυσικά στα τρόφιμα,αλλά επίσης πωλούνται ως συμπληρώματα διατροφής.
Αν έχετε ισορροπημένη διατροφή με αρκετές θερμίδες και πρωτεΐνες λογικά θα λαμβάνετε επαρκείς ποσότητες βιταμινών και μετάλλων. Αλλά μπορεί να είναι δύσκολο να έχετε ισορροπημένη διατροφή όταν υποβάλλεστε σε θεραπεία για καρκίνο, ειδικά αν έχετε παρενέργειες. Αν έχετε παρενέργειες, ο γιατρός ή ο διαιτολόγος σας θα σας συστήσουν ημερήσια πολυβιταμινούχα συμπληρώματα διατροφής. Αν λόγω των παρενεργειών τρώτε ελάχιστα για εβδομάδες ή μήνες πείτε το στο γιατρό σας. Ίσως χρειαστεί να κάνετε εξετάσεις για έλλειψη βιταμινών και μετάλλων.
Αν σκέπτεστε να πάρετε συμπληρώματα συζητήστε το πρώτα με τον γιατρό σας. Μερικοί καρκινοπαθείς λαμβάνουν μεγάλες ποσότητες βιταμινών, μετάλλων και άλλων συμπληρωμάτων προσπαθώντας να ενισχύσουν το ανοσοποιητικό τους σύστημα ή ακόμα και να καταστρέψουν τα καρκινικά κύτταρα. Όμως ορισμένες από αυτές τις ουσίες μπορεί να είναι βλαβερές ειδικά όταν λαμβάνονται σε μεγάλες δόσεις. Στην πραγματικότητα, μεγάλες δόσεις ορισμένων βιταμινών και μετάλλων μπορούν να μειώσουν την αποτελεσματικότητα της χημειοθεραπείας και της ακτινοθεραπείας.
Αν ο γιατρός σας συμφωνεί να λάβετε συμπληρώματα κατά τη θεραπεία είναι προτιμότερο να επιλέξετε κάποιο που να μη ξεπερνά το 100% της ημερήσιας αξίας (DV – daily value) των βιταμινών και μετάλλων και να μη περιέχει σίδηρο (εκτός και αν ο γιατρός πιστεύει ότι χρειάζεστε σίδηρο).
ΑΝΤΙΟΞΕΙΔΩΤΙΚΑ
Tα αντιοξειδωτικά περιλαμβάνουν βιταμίνες Α, C και Ε, σελήνιο και ψευδάργυρο, και ορισμένα ένζυμα που απορροφούν και προσκολλώνται στις ελεύθερες ρίζες αποτρέποντας τες να επιτίθενται σε φυσιολογικά κύτταρα. Αν θέλετε να λάβετε παραπάνω αντιοξειδωτικά, οι ειδικοί συνιστούν τη λήψη ποικιλίας φρούτων και λαχανικών που είναι καλές πηγές αντιοξειδωτικών. Η λήψη μεγάλων δόσεων συμπληρωμάτων αντιοξειδωτικών ή τροφών ενισχυμένων σε βιταμίνες συνήθως δε συνιστάται κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας ή ακτινοθεραπείας. Ο γιατρός θα σας συμβουλέψει για την επιλογή του καταλληλότερου χρόνου λήψης αντιοξειδωτικών συμπληρωμάτων.
ΦΥΤΟΘΡΕΠΤΙΚΑ
Τα φυτοθρεπτικά ή φυτοχημικά είναι ενώσεις όπως τα καροτενοειδή, το λυκοπένιο, η ρεσβερατρόλη και οι φυτοστερόλες που θεωρούνται ότι έχουν προστατευτικές για την υγεία ιδιότητες. Απαντώνται σε φυτά όπως των φρούτων και των λαχανικών και σε προϊόντα αυτών όπως το τόφου ή το τσάι. Τα φυτοχημικά είναι καλύτερα να λαμβάνονται μέσω των τροφών που τα περιέχουν παρά μέσω συμπληρωμάτων.
ΒΟΤΑΝΑ
Τα βότανα χρησιμοποιούνται στην ιατρική εδώ και χιλιάδες χρόνων. Σήμερα απαντώνται σε πολλά προϊόντα όπως χάπια, αποστάγματα, τσάι και αλοιφές. Πολλά από αυτά τα προϊόντα είναι ασφαλή στη χρήση αλλά ορισμένα προκαλούν επιβλαβείς παρενέργειες. Ορισμένα μπορούν να εμποδίσουν τη θεραπεία και την ανάνηψη μετά το χειρουργείο. Πριν πάρετε βότανα συζητήστε το με τον ογκολόγο σας.
Η ασφάλεια των διαιτητικών συμπληρωμάτων
Συζητήστε με το γιατρό σας για τα συμπληρώματα που προτίθεστε να λάβετε. Δείξτε του το προϊόν και συζητήστε για τη δόση και βεβαιωθείτε ότι τα συστατικά του δεν παρεμβαίνουν στη θεραπεία σας. Επίσης:
Ζητήστε απ το γιατρό σας αξιόπιστες πληροφορίες για τα συμπληρώματα
Ελέγξτε την ετικέτα του προϊόντος σχετικά με την ποιότητα και τη συγκέντρωση των ενεργών συστατικών του
Σταματήστε τη λήψη του προϊόντος αν παρουσιαστούν παρενέργειες
Τι να φάω πριν πάω για χημειοθεραπεία
Οι ελαφρές μαλακές τροφές φαίνεται να λειτουργούν ιδανικά. Π,χ
γιαούρτι σκέτο ή με φρούτα
φρέσκα φρούτα με τυρί κότατζ
αυγά ποσέ με φρυγανιά
ψημένη μπαγκέτα με λίγο φυστικοβούτυρο
δημητριακά και γάλα χωρίς λακτόζη ή γάλα σόγιας
κοτόσουπα με κράκερς
Κατά τη διάρκεια της χημειοθεραπείας πάρτε μαζί ένα μικρό ελαφρύ μαλακό σνακ όπως τα παραπάνω ή ένα χαμηλό σε οξέα φρούτο (μήλο ή αχλάδι ή μπανάνα ή χυμό), αριάνι, ή κράκερς. Αν δεν έχετε όρεξη για φαγητό κατά την έγχυση δε πειράζει, ίσως όμως νιώσετε καλύτερα τρώγοντας μικρές ποσότητες μαλακής τροφής ή υγρών.
Πίνετε μικρές ποσότητες κάθε μισή ώρα.
Τι να φάω μετά τη χημειοθεραπεία και τις επόμενες μέρες
Φάτε μικρά γεύματα και σνακ κατά τη διάρκεια της μέρας (στοχεύετε σε 5-6 μικρά γεύματα αντί για 3 μεγάλα)
Φάτε μαλακές τροφές χαμηλών λιπαρών.
Δοκιμάστε ψυχρά τρόφιμα – αυτά δεν έχουν ιδιαίτερο άρωμα και αυτό έχει σημασία αν νιώθετε ναυτία. Τα ζεστά φαγητό έχουν πιο έντονη γεύση και ίσως νιώθουμε απέχθεια για αυτά.
Πίνετε άφθονα υγρά- αυτό θα αποτρέψει την αφυδάτωση και θα απομακρύνουν ορισμένα παράγωγα της χημειοθεραπείας, Το καλύτερο είναι το νερό αλλά μπορείτε να πιείτε επίσης χυμούς, ζωμούς, διαυγείς σούπες, γρανίτες, τσάι βοτάνων όπως τζίντζερ και μέντα, ζελέ.
Να λαμβάνετε με συνέπεια τα αντιεμετικά φάρμακά σας σε συνεργασία με το γιατρό σας και να συμβουλευτείτε τον διαιτολόγο σας.
Συνταγές
Το μπρόκολο, το κουνουπίδι, το λάχανο, το κάλε και τα λαχανάκια Βρυξελλών είναι σταυρανθή λαχανικά, περιέχουν ισχυρά φυτοχημικά όπως καροτενοειδή, ινδόλες κ.α τα οποία έχουν αποδειχθεί ότι καθυστερούν την ανάπτυξη πολλών καρκίνων.
Υλικά
1 μπρόκολο
2 κουταλιές λάδι & αλάτι
1 κουταλιά ψιλοκομένο σκόρδο
½ κούπα κόκκινες πιπεριές ή ντοματίνια
2 κουταλιές ξύσμα λεμονιού
¼ κύπελλο ψιλοκομμένο βασιλικό
1 κουταλιά φρεσκοστυμένο λεμόνι
Εκτέλεση
Βράζουμε μια κατσαρόλα νερό. Κόβουμε το μπρόκολο σε μπουκιές, το αλατίζουμε και το ρίχνουμε στο βραστό νερό για μισό λεπτό. Το στραγγίζουμε, το πλένουμε με κρύο νερό για να σταματήσει ο βρασμός, αυτό δα διατηρήσει το πλούσιο πράσινο χρώμα του. Ζεσταίνουμε το λάδι σε τηγάνι, προσθέτουμε το σκόρδο και τις πιπεριές και τα σοτάρουμε για μισό λεπτό. Προσθέτουμε το μπρόκολο και το αλάτι και τα σοτάρουμε για 2 λεπτά. Ρίχνουμε το λεμόνι, το ξύσμα και το βασιλικό και τα σερβίρουμε αμέσως.
Κεκάκια (μάφινς) μήλου
Μερίδες: 12
Κάθε κεκάκι έχει 175 θερμίδες, 7γρ λίπους, 3γρ πρωτείνης, 26γρ υδατανθράκων, χαμηλές ίνες.
Υλικά
1 αυγό
1/2 κουταλάκι κανέλλα
1,5 κύπελλο αλεύρι
2/3 της κούπας γάλα
1/2 κουταλάκι αλάτι
1/2 κύπελλο ζάχαρη
1/4 κούπας ελαιόλαδο
1 κούπα ψιλοκομμένο μήλο
Για το γλάσο:
1/4 κούπας καστανή ζάχαρη
1/2 κουταλάκι κανέλα
1/4 κούπας ψιλοκομμένους ξηρούς καρπούς
ΕΚΤΕΛΕΣΗ
Προθερμαίνουμε τον φούρνο στους 400 βαθμούς. Λαδώνουμε τις ατομικές φόρμες των κέικ. Σε ένα μπολ αναμειγνύουμε το αυγό, λάδι και γάλα.
Σε άλλο μπολ αναμειγνύουμε τη ζάχαρη, το αλεύρι, το μπέικιν, το αλάτι και την κανέλα. Τα ρίχνουμε στο μείγμα του αυγού και τα ανακατεύουμε απαλά να αναμειχθούν. Το μείγμα θα φαίνεται σβολιασμένο. Ρίχνουμε μέσα τα μήλα και μισογεμίζουμε τις φόρμες. Για το γλάσο ανακατεύουμε σε ένα μπολ την καστανή ζάχαρη, τους καρπούς και την κανέλα και τα ρίχνουμε στις φόρμες. Τα ψήνουμε για είκοσι λεπτά μέχρι να πάρουν καστανό χρώμα.
Σχόλια
Δημοσίευση σχολίου